Funchal, malowniczo położona stolica Madery, to miasto pełne uroku, historii i niezwykłych widoków. Położone na południowym wybrzeżu wyspy, w naturalnym amfiteatrze otoczonym górami, oferuje turystom wyjątkowe doświadczenia. Nazwa miasta pochodzi od portugalskiego słowa „funcho” oznaczającego koper włoski, który rósł tu obficie w czasach odkrycia wyspy. Dziś Funchal zachwyca różnorodnością atrakcji – od zabytkowego centrum po nowoczesne dzielnice. Zapraszamy do odkrycia najpiękniejszych zakątków stolicy Madery.

Stare Miasto (Zona Velha) – serce Funchalu

Stare Miasto, znane jako Zona Velha, stanowi historyczne centrum Funchalu i jest obowiązkowym punktem każdej wizyty. Ta część miasta zachwyca wąskimi, brukowanymi uliczkami, kolorowymi fasadami budynków i niezwykłą atmosferą. Najbardziej charakterystycznym miejscem jest Rua de Santa Maria – najstarsza ulica miasta, gdzie na drzwiach budynków można podziwiać niezwykły projekt artystyczny „Arte de Portas Abertas” (Sztuka Otwartych Drzwi), zamieniający zwykłe wejścia w prawdziwe dzieła sztuki.

Spacerując po Starym Mieście, warto zajrzeć do licznych restauracji serwujących tradycyjne dania kuchni maderskiej, takie jak espada com banana (czarny pałasz z bananem) czy bolo do caco (placek ziemniaczany z masłem czosnkowym). Po posiłku koniecznie odwiedź lokalne galerie sztuki oraz urokliwe sklepy z ręcznie wykonanymi pamiątkami. Wieczorem ta część miasta tętni życiem – muzyka na żywo wypełnia uliczki, a lokalne bary oferują doskonałe wino maderskie.

Zona Velha przeszła w ostatnich latach znaczącą rewitalizację, przekształcając się z nieco zaniedbanej dzielnicy w tętniące życiem centrum kulturalne i gastronomiczne Funchalu.

Katedra Sé – symbol religijnego dziedzictwa

Katedra w Funchal (Sé do Funchal) to jeden z najważniejszych zabytków miasta, zbudowany na przełomie XV i XVI wieku. Ta imponująca budowla w stylu manuelińskim (portugalski późny gotyk) zachwyca nie tylko z zewnątrz, ale również wewnątrz. Szczególną uwagę przykuwa bogato zdobiony drewniany sufit wykonany z lokalnego drewna cedrowego – prawdziwe arcydzieło sztuki stolarskiej. Równie imponujące są azulejowe płytki zdobiące ściany świątyni, przedstawiające sceny biblijne.

Stając przed ołtarzem głównym, podziwiamy doskonały przykład flamandzkiego stylu gotyckiego, z intrygującymi detalami i złoceniami. Katedra znajduje się w centrum miasta, zaledwie kilka minut spacerem od portu, co czyni ją łatwo dostępną dla turystów zwiedzających Funchal. Wstęp do katedry jest bezpłatny, a jej chłodne wnętrze stanowi doskonałe schronienie podczas gorących, maderskich dni.

Monte – dzielnica z widokiem

Położona na wzgórzu dzielnica Monte oferuje nie tylko spektakularne widoki na Funchal i bezkresny ocean, ale również kilka wyjątkowych atrakcji. Najsłynniejszą z nich jest Kościół Nossa Senhora do Monte, w którym pochowany jest ostatni cesarz Austro-Węgier, Karol I Habsburg. Świątynia, ze swoją charakterystyczną białą fasadą i monumentalnymi schodami, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Madery.

Tuż obok kościoła znajduje się punkt startowy tradycyjnych sań z wikliny (Carros de Cesto) – jednej z najbardziej oryginalnych atrakcji Funchalu. Te drewniane sanie, prowadzone przez dwóch mężczyzn (carreiros) w tradycyjnych białych strojach i słomkowych kapeluszach, zjeżdżają po stromych, asfaltowych ulicach z prędkością dochodzącą do 38 km/h. Ta ekscytująca tradycja sięga XIX wieku, kiedy był to podstawowy środek transportu z Monte do centrum miasta. Dzisiaj przejażdżka tymi saniami to niezapomniane przeżycie, łączące dreszczyk emocji z podróżą w czasie.

Do Monte najwygodniej dostać się kolejką linową, która startuje z centrum miasta. Około 15-minutowa podróż oferuje zapierające dech w piersiach widoki na miasto, zatokę i okoliczne wzgórza – to doskonała okazja do zrobienia wyjątkowych zdjęć.

Ogrody botaniczne – tropikalny raj

Funchal słynie z pięknych ogrodów, które wykorzystują łagodny, subtropikalny klimat Madery do prezentowania imponującej różnorodności roślin z całego świata. Ogród Botaniczny Madery (Jardim Botânico da Madeira) to miejsce, gdzie na powierzchni 35 000 m² można podziwiać ponad 2000 gatunków roślin. Spacerując alejkami, napotkasz bujne palmy, egzotyczne orchidee i unikalne gatunki endemiczne występujące tylko na Maderze.

Ogród podzielony jest na kilka sekcji tematycznych, dzięki czemu łatwo zorientujesz się w bogactwie flory. Szczególnie warto zwrócić uwagę na kolekcję roślin endemicznych Madery, drzewa i krzewy z różnych kontynentów oraz imponującą kolekcję sukulentów i kaktusów przypominającą miniaturową pustynię.

Innym wartym odwiedzenia miejscem jest Ogród Tropikalny Monte Palace (Jardim Tropical Monte Palace), który łączy egzotyczną roślinność z elementami sztuki i architektury z różnych zakątków świata. Podczas spaceru natkniesz się na japońskie ogrody zen, orientalne posągi, a nawet kolekcję minerałów. Szczególnie interesująca jest galeria azulejowych płytek przedstawiających historię Portugalii – prawdziwa lekcja historii wpleciona w naturalne piękno ogrodu.

Jak dotrzeć do ogrodów?

Do Ogrodu Botanicznego można dotrzeć specjalną kolejką linową z dzielnicy Almirante Reis lub autobusem miejskim (linie 29, 31 lub 32). Ogród Tropikalny Monte Palace znajduje się w pobliżu stacji górnej kolejki linowej prowadzącej do Monte, zaledwie kilka minut spacerem od kościoła Nossa Senhora do Monte. Warto zaplanować przynajmniej 2-3 godziny na zwiedzanie każdego z tych miejsc, aby w pełni docenić ich piękno i różnorodność. Pamiętaj o wygodnym obuwiu – ogrody położone są na zboczach, więc czeka Cię sporo chodzenia po nierównym terenie.

Mercado dos Lavradores – targ rolników

Mercado dos Lavradores (Targ Rolników) to kolorowe i tętniące życiem miejsce, gdzie możesz zanurzyć się w lokalnej kulturze i odkryć smaki Madery. Ten charakterystyczny budynek z lat 40. XX wieku, z pięknymi azulejowymi dekoracjami, kryje w sobie prawdziwe bogactwo wrażeń dla wszystkich zmysłów.

Targ, otwarty od poniedziałku do soboty (od 8:00 do 19:00), jest najlepszy do odwiedzenia wczesnym rankiem, kiedy stoiska uginają się pod ciężarem świeżych produktów, a sprzedawcy w tradycyjnych strojach zapraszają do degustacji egzotycznych specjałów.

Na dolnym poziomie znajdują się stoiska z owocami i warzywami, gdzie możesz spróbować egzotycznych owoców, takich jak marakuja, anona (flaszowiec peruwiański) czy pitaja (smocza owoce). Koniecznie skosztuj różnych odmian bananów, które na Maderze są wyjątkowo słodkie i aromatyczne. Górne piętro zajmują głównie kwiaciarnie oferujące bogactwo tropikalnych kwiatów – idealne miejsce na zrobienie kolorowych zdjęć. W osobnej sekcji znajduje się hala rybna, gdzie możesz zobaczyć charakterystycznego dla wód Madery czarnego pałasza (espada) – długą, srebrzystą rybę o przerażającym wyglądzie, ale delikatnym, białym mięsie.

Podczas zakupów na targu warto być ostrożnym i pytać o ceny przed degustacją owoców, ponieważ niektórzy sprzedawcy mogą próbować zawyżać ceny dla turystów. Nie bój się negocjować – to część lokalnej tradycji handlowej.

Nabrzeże i marina – morska brama miasta

Spacer wzdłuż nabrzeża Funchalu to doskonały sposób na poznanie morskiego charakteru miasta i zaczerpnięcie orzeźwiającej, oceanicznej bryzy. Marina Funchal to miejsce, gdzie cumują luksusowe jachty i statki wycieczkowe z całego świata. Przystań otaczają eleganckie restauracje i kawiarnie, gdzie możesz delektować się lokalną kuchnią, popijając ponchę (tradycyjny napój alkoholowy z rumu, miodu i soku z cytryny) i podziwiając panoramę oceanu.

Niedaleko mariny wznosi się Forte de São Tiago – charakterystyczna żółta forteca z XVII wieku, która obecnie mieści muzeum sztuki współczesnej. Jej intensywny kolor wyróżnia się na tle błękitnego oceanu, tworząc doskonały punkt orientacyjny i tło do pamiątkowych zdjęć. Wzdłuż promenady możesz również zobaczyć replikę karaweli Santa Maria, którą Kolumb podróżował do Ameryki, oraz podziwiać nowoczesną rzeźbę „Trzy Żaglowce” symbolizującą morską historię Madery.

Dla osób spragnionych morskich przygód, z portu odpływają codziennie rejsy, podczas których możesz obserwować delfiny butlonose i wieloryby Bryde’a lub podziwiać spektakularne klify Madery z perspektywy oceanu. Najbardziej polecane są poranne rejsy, kiedy morze jest spokojniejsze, a szansa na spotkanie morskich ssaków większa.

Centrum handlowe i kulturalne miasta

Centrum Funchalu to nie tylko zabytki, ale również tętniąca życiem przestrzeń miejska, gdzie tradycja harmonijnie łączy się z nowoczesnością. Avenida Arriaga to elegancki bulwar z pięknymi drzewami jacaranda, które w maju i czerwcu pokrywają ulicę fioletowym dywanem kwiatów – zjawisko, które przyciąga fotografów z całego świata. Przy tej alei znajduje się wiele ważnych budynków, w tym Teatr Miejski (Teatro Municipal Baltazar Dias) – neoklasyczna perełka architektoniczna z 1888 roku, gdzie regularnie odbywają się koncerty muzyki klasycznej i przedstawienia teatralne.

Dla osób zainteresowanych zakupami, centrum handlowe La Vie oraz okoliczne butiki oferują szeroki wybór lokalnych i międzynarodowych marek. Warto również odwiedzić Rua do Aljube i Rua da Carreira, gdzie znajduje się wiele sklepów z tradycyjnymi wyrobami madeirskimi. To doskonałe miejsce, by kupić butelkę autentycznego wina maderskiego, ręcznie haftowaną serwetkę lub wyroby wiklinowe, które wyspa eksportuje na cały świat.

Wieczorem centrum miasta rozbrzmiewa muzyką dobiegającą z licznych barów i restauracji. Szczególnie przyjemne są lokale przy Placu Kolumba (Praça do Colombo), gdzie możesz skosztować lokalnych specjałów przy akompaniamencie tradycyjnego fado lub współczesnej muzyki portugalskiej.

Funchal to miasto, które łączy bogate dziedzictwo historyczne z nowoczesnym charakterem turystycznego kurortu. Niezależnie od tego, czy interesuje Cię architektura, przyroda, kuchnia czy lokalna kultura, stolica Madery ma wiele do zaoferowania. Planując zwiedzanie, warto rozważyć zakup Funchal Card, który oferuje zniżki na wiele atrakcji oraz korzystanie z transportu publicznego.

Najlepszym czasem na odwiedzenie miasta jest okres od marca do października, kiedy pogoda sprzyja odkrywaniu wszystkich uroków tego fascynującego miejsca. Pamiętaj jednak, że Madera cieszy się łagodnym klimatem przez cały rok, dzięki czemu nawet zimą temperatura rzadko spada poniżej 15°C, co czyni ją doskonałym kierunkiem na ucieczkę przed europejskimi chłodami.